ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) is vaak meer dan alleen drukte of verstrooidheid. Voor veel volwassenen, en vooral vrouwen, voelt het dagelijks leven met ADHD als een eindeloze marathon. De constante mentale en fysieke inspanning om bij te blijven in een wereld die snelheid, efficiëntie en structuur eist, leidt vaak tot uitputting. Dit kan zelfs resulteren in een burnout.

Sterker nog, onderzoek in Zweden toont aan dat een aanzienlijk percentage van de deelnemers met burn-out ook ADHD of ADD had. Bijvoorbeeld, van de langdurig zieke deelnemers had 24% een diagnose van ADHD, en zelfs 56% van de deelnemers met burn-out had mogelijk ADHD (Brattberg, 2006).

In deze blog onderzoeken we de relatie tussen ADHD en burnout. We kijken naar hoe ADHD-symptomen en copingsmechanismen tot overbelasting leiden. Verder bespreken we de waarschuwingssignalen en hoe je jezelf kunt beschermen.

Wat is ADHD en hoe verschilt het bij volwassenen?

Hoewel ADHD vaak wordt geassocieerd met kinderen, blijft de stoornis bij veel volwassenen onopgemerkt. ADHD bij volwassenen ziet er vaak anders uit dan bij kinderen: het is minder zichtbaar in hyperactiviteit en meer door interne onrust, constante gedachten en moeite met planning en organisatie. 

Vanwege deze kenmerken is het voor veel volwassenen moeilijk om zichzelf te structureren. Bovendien hebben ze vaak moeite met het aanhouden van deadlines. Ook het efficiënt omgaan met dagelijkse taken kan een uitdaging zijn. De maatschappij verwacht dat we taken snel en zonder veel fouten afronden. Voor iemand met ADHD voelt dit vaak als een constante strijd.

Wat is een Burn-out?

Burn-out is een toestand van extreme fysieke, mentale en emotionele uitputting. Het ontstaat door langdurige stress zonder voldoende rust en herstel. Wanneer je voortdurend onder druk staat, raakt je stresssysteem ontregeld. Dit leidt tot zowel fysieke als mentale klachten.

Burn-out is primair een lichamelijke uitputtingsreactie. Je lichaam kan de stressreacties niet goed reguleren. Hierdoor blijf je continu ‘aan’ staan. Dit resulteert in extreme vermoeidheid en concentratieproblemen. Bovendien ervaar je vaak slaapproblemen en een verhoogde gevoeligheid voor prikkels.

Gezonde stress kan nuttig zijn. Dit geldt vooral wanneer het kortdurend is en gevolgd wordt door herstelperiodes. Zonder deze afwisseling wordt stress echter een zware belasting voor je gezondheid. Het is belangrijk om te begrijpen dat burnout geen kwestie van “tussen de oren” is. In plaats daarvan is het een fysiek probleem dat voortkomt uit een neuro-hormonale ontregeling van je stresssysteem.

Door bewust te zijn van de symptomen van burn-out kun je tijdig ingrijpen. Dit voorkomt verdere uitputting en helpt je weer in balans te komen.

Het verband tussen ADHD en Burn-out: waarom mensen met ADHD Risico lopen

Mensen met ADHD lopen een hoger risico op burnout. Dit komt door een combinatie van factoren die voortkomen uit de kenmerken van ADHD zelf. Allereerst vereist het dagelijks navigeren met ADHD vaak meer energie. Simpele taken kunnen overweldigend aanvoelen. Dit gevoel leidt regelmatig tot uitstelgedrag of verlamming.

Bovendien is het zenuwstelsel van mensen met ADHD gevoeliger. Dit betekent dat stressoren sneller binnenkomen en heftiger ervaren worden. Daarnaast is het vermogen tot interoceptie, oftewel het aanvoelen van eigen lichamelijke signalen, vaak minder ontwikkeld. Hierdoor is het moeilijker om tijdig in te grijpen en te herstellen. Gelukkig kan dit worden getraind om beter voor jezelf te zorgen.

Daarnaast ontwikkelen veel mensen met ADHD perfectionistische neigingen. Deze neigingen ontstaan vaak door de kritiek die ze in hun jeugd ontvangen hebben. Het constant maskeren van ADHD-symptomen om aan verwachtingen te voldoen, kost veel energie. Dit leidt uiteindelijk tot uitputting. Het langdurige vechten om “normaal” te functioneren legt een zware druk op lichaam en geest. Hierdoor neemt de kans op burnout aanzienlijk toe.

ADHD en Burn-out Symptomen: de waarschuwingssignalen

Een (aankomende burnout) herkennen kan lastig zijn, vooral omdat de symptomen vaak overlappen met ADHD-symptomen. Maar er zijn enkele specifieke signalen van een ADHD-gerelateerde burnout die je kunt herkennen:

• Extreme mentale en fysieke vermoeidheid – een gevoel dat zelfs na een goede nachtrust niet weggaat.
• Constant overweldigd voelen – dagelijkse taken voelen als enorme obstakels.
• Prikkelbaarheid en emotionele uitputting – kleine dingen kunnen intense frustratie of verdriet oproepen.
• Concentratieproblemen – zelfs eenvoudige taken, de=ie erder wel lukten, zijn moeilijk te volbrengen door mentale uitputting.
• Afwezigheid van motivatie – waar je normaal energie zou hebben om aan projecten te werken, voelt alles als een sleur.
• Slaapstoornissen – moeite om in slaap te vallen of door te slapen, vaak door een overactieve geest.

Herken je deze symptomen in jezelf, dan kan dit wijzen op een mogelijke burnout. Mensen met ADHD zijn gewend om constant door te zetten, maar dat kan soms betekenen dat ze de waarschuwingssignalen negeren totdat het te laat is.

Waarom herkenning en acceptatie belangrijk zijn

Het is belangrijk om te begrijpen dat ADHD meer energie kost en dat de druk om ‘normaal’ te functioneren schadelijk kan zijn. Herkenning van je ADHD en de uitdagingen die daarmee gepaard gaan, kan je helpen om gezondere keuzes te maken. Veel volwassenen met ADHD hebben jarenlang geprobeerd hun beperkingen te verbergen of te overcompenseren, wat uiteindelijk ten koste gaat van hun welzijn. Door acceptatie van je ADHD kun je ruimte creëren voor zelfzorg en het stellen van grenzen, en dat kan een cruciale stap zijn om burnout te voorkomen.

Hoe kun je jezelf beschermen bij tegen ADHD Burn-out?

Het omgaan met ADHD en het voorkomen van burnout vereist vaak een aantal levensstijlaanpassingen. Hier zijn enkele tips om je te helpen:

• Herken je grenzen en leer “nee” te zeggen – probeer niet alles tegelijk te doen. Prioriteer en geef jezelf toestemming om nee te zeggen. Als je perfectionistisch bent ingesteld, helpt het om realistische verwachtingen te stellen en te erkennen dat ‘goed genoeg’ vaak voldoende is.
• Ontwikkel interoceptie en lichaamsbewustzijn – besteed aandacht aan wat je lichaam nodig heeft. Door bijvoorbeeld dagelijks enkele minuten stil te staan bij je ademhaling en spierspanning, leer je signalen van vermoeidheid en stress eerder herkennen. Hierdoor kun je eerder ingrijpen voordat je jezelf overbelast.
• Wees je bewust van maskeren – probeer situaties te identificeren waarin je jezelf forceert om aan verwachtingen te voldoen die niet bij je passen. Het verminderen van maskergedrag kan je veel energie besparen en zorgt ervoor dat je authentieker kunt leven.
• Zoek ondersteuning – een coach die ADHD begrijpt kan je helpen met praktische handvatten en emotionele ondersteuning. Zij kunnen je begeleiden bij het creëren van routines en strategieën die bij jou passen, zodat je meer grip hebt op je energie en dagelijkse uitdagingen.
• Regelmatig rustmomenten – geef jezelf pauzes door de dag heen en probeer meditatie of ademhalingsoefeningen om je zenuwstelsel te kalmeren. Het zenuwstelsel van iemand met ADHD is snel overprikkeld, en rustmomenten helpen om de stressbelasting te verminderen.
• Beweeg en slaap voldoende – lichamelijke activiteit en slaap zijn essentieel voor energiebehoud. Het helpt je lichaam en geest te herstellen en geeft je meer veerkracht.

Het kan uitdagend zijn om deze veranderingen zelf aan te brengen. Hulp zoeken, bijvoorbeeld bij een coach die gespecialiseerd is in ADHD en burnout (zoals bij de ADHD Reload Club), kan veel verschil maken. Een coach kan je helpen deze strategieën stap voor stap in je leven te implementeren en je ondersteunen om gezonder om te gaan met je energie en grenzen.

Jezelf beschermen tegen uitputting met ADHD

ADHD kan leiden tot een hogere kans op burnout. Echter, met zelfbewustzijn en aanpassingen is het mogelijk om jezelf te beschermen of te herstellen. Het begrijpen van de link tussen ADHD en burnout helpt je om waarschuwingssignalen eerder op te merken. Daarnaast kun je gezonde strategieën inzetten om deze signalen aan te pakken.

Gun jezelf de ruimte om fouten te maken. Stel duidelijke grenzen en zoek hulp als dat nodig is. Met de juiste ondersteuning en een mindful aanpak kun je de balans herstellen. Hierdoor kun je een leven leiden waarin je niet constant uitgeput raakt.

Vind je dit interessant? Op instagram deel ik als burn-out coach voor ADHD’ers allerlei tips om met burn-out & overspannenheid om te gaan als je ADHD hebt! 

Je vind me op: @the.adhd.reload.club